Giải Nobel Hóa học vinh danh bộ ba đứng sau khung kim loại-hữu cơ

Giải Nobel Hóa học năm 2025 đã được trao cho Susumu Kitagawa, Richard Robson và Omar M. Yaghi vì những đóng góp tiên phong trong việc phát triển các khung kim loại-hữu cơ (MOFs). Những vật liệu tinh thể này được tạo thành bằng cách liên kết các ion kim loại với các phân tử hữu cơ để tạo ra các cấu trúc có độ xốp cao với diện tích bề mặt bên trong rộng lớn. MOFs có khả năng giữ lại, lưu trữ và điều khiển các khí và phân tử, mở ra các ứng dụng như thu giữ khí nhà kính, lọc nước, xúc tác các phản ứng hóa học và lưu trữ nhiên liệu hydro. Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã nhấn mạnh công trình của bộ ba này là bước ngoặt trong khoa học vật liệu, mở ra những hướng đi mới cho năng lượng sạch và sự bền vững môi trường. Nguồn gốc của MOFs bắt đầu từ năm 1989 khi Richard Robson lần đầu tiên lắp ráp các ion đồng với các phân tử hữu cơ thành các khung tinh thể, mặc dù các phiên bản đầu tiên còn chưa ổn định. Sau đó, Susumu Kitagawa đã chứng minh tính linh hoạt và khả năng hấp thụ khí của các khung này, trong khi Omar Yaghi đã phát triển các MOFs có độ ổn định cao đầu tiên và giới thiệu các nguyên tắc thiết kế hợp lý. Những nguyên tắc này cho phép các nhà hóa học tùy chỉnh MO